De manier waarop we ons haar dragen geeft sinds mensenheugenis uitdrukking aan onze persoonlijkheid en de boodschap die we willen uitdragen. Door de eeuwen heen en in allerlei verschillende culturen spelen kapsels een belangrijke rol, zo zien we door archeologische vondsten. Een interessant geschiedenislesje in deze longreed!
Inhoud
Het oude Egypte
Hot en haar willen. Het lijkt wel of we om de zoveel tijd uitgekeken raken op onze kapsels. Of heeft het misschien iets te maken met de veranderende tijdsgeest en nieuwe generaties die daarin leven? Wie kijkt naar de evolutie van onze haardracht, ziet dat mensen voortdurend hot en haar willen, oftewel: steeds iets anders.
In het oude Egypte (4000 - 300 voor Chr.) kwam het regelmatig voor dat mensen hun hoofd compleet kaalschoren en een pruik droegen. Lange gevlochten of stijl haar op reusachtige hoofdtooien. Soms gemaakt van dierenhaar, maar over het algemeen van mensenhaar.
Een belangrijke functie van deze, overwegend glanzende, pruiken, was de drager er jonger of krachtiger uit te laten zien dan hij of zij in werkelijkheid was. Bovendien waren ze praktisch in de bescherming tegen de warme zon overdag en koude temperaturen ’s nachts. Goedkoop was het echter niet. De armste onder de bevolking moesten het dus met hun eigen haar doen. De rijken paradeerden maar wat trots met hun aangeschafte hoofd-kunstwerk.
De basis van de pruiken werd gevormd door een kapje, gemaakt van palmboom vezels. Haar van mensen, soms dieren, werd daarop gemengd met plantaardige vezels en wol. Daarna vlocht en krulde men het, om daarna met hard of bijenwas vast te zetten op het kapje. Zwart haar gaf de meeste status. Hoe donkerder, hoe beter en vaak gedragen in een nieuwe stijl: de bob.
Griekse stijl
De Grieken (1500 -150 voor Chr.) borduurden voort op de opgedane kennis en kunde van de Egyptenaren. Kammen, die voorheen enkel van hout gemaakt waren, kwamen nu ook in ivoor, been of gegoten metaal op de markt. Ook maakten de Grieken gebruik van spiegels die werden vervaardigd uit gepolijst brons. Haren wassen deed men met water, conditioner was olijfolie en marjoleinolie deed het haar en voorhoofd nadien lekker ruiken.
Lang haar met knopen en updos waar bloemen, bladeren of juwelen in werden verwerkt, waren de belangrijkste trend, afkomstig uit Griekenland. Of vlechten met daarin linten gevlochten. In Athene gold echter een andere standaard. Daar werd het haar opgerold en met speldjes op het hoofd vastgezet. De krultang was in deze tijd ook in opmars bij zowel mannen als vrouwen, destijds nog bestaande uit een bronzen holle stok die ‘calamistrum’.
Italiaanse revolutie
Vergelijkbare kapsels, maar dan lichter en luxer gemaakt met gouden poeder en gekruld met een curling tang, kwamen op in het oude Rome (500 voor Chr. -500). Daarnaast waren ook in deze contreien pruiken erg geliefd. Kapsels met eigen haar werden in de Romeinse tijd eenvoudig gehouden, met een knot in de nek en een middenscheiding. Een te frivool kunstwerk op het hoofd werd als ongepast beschouwd.
Na verloop van tijd groeiden de mogelijkheden en werden sieraden en kleding juist ondergeschikt aan het haar. Er mocht eindelijk mee worden uitgepakt en daarmee werden de kapsels steeds ingewikkelder. Een voorbeeld is de variant waarbij het haar zeer hoog werd opgestoken of er een pluk haar over het voorhoofd werd gedrapeerd, waarna het als een vlecht naar de nek gebracht werd. In de nek volgde een knot met daaruit twee zijlokken die over de slapen krulden. Korte kapsels waren in deze periode uit den boze en blond was enorm in de mode. Het bleken of verven van haar, maar ook het overkopen van blonde lokken van lichtgekleurde dames, was een veelvoorkomend iets.
Niet alleen vrouwen, maar ook mannen besteedden steeds meer aandacht aan hun haar, daar waar het in de eeuwen hiervoor eerder achteloos en onverzorgd tot over de schouders hing. Naast badhuizen werd de kapper de meest drukbezochte plek van Rome om je kapsel te laten bijwerken, baard te laten verzorgen en op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Het verwijderen van de eerste grijze haren met een pincet vond hier ook z’n oorsprong.
Mannen hielden in de beginperiode van deze fase van frivole krulletjes, gevolgd door zeer gecompliceerde hoge kapsels in de eeuwen daarna. Het hoogste punt van deze modellen lag als een cirkelvormig scherm dwars over het hoofd. Vanwege deze hoogte en het volume, werd in deze kapsels ook nep haar verwerkt.
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen beslaan we duizend jaar, waardoor we ze meestal opsplitsen in de vroege Middeleeuwen (500-1000) en late Middeleeuwen (1000-1500). Verschillende haarstijlen wisselden elkaar af en bevolkingsgroepen kende zelfs periodes waarop er bij vrouwen boetes stonden op het kortwieken van hun haar. De Angelsaksen hadden een voorliefde voor blauw haar, waarbij ongetrouwde vrouwen hun haar los en getrouwde vrouwen het haar samengebonden droegen.
Tussen het jaar 500 en 1000 droegen vrouwen in sommige landen en culturen veelvuldig hoofdtooien die geen sprietje lieten zien. Ongehuwde vrouwen droegen een filet, bestaande uit een smalle hoofdband over een wimple, ook wel bekend de nonnenkap. Gedurende de gotische periode (1250-1500) ontstond er een grotere variëteit aan hoofddeksels.
Barok & Victoriaans
Omdat tussen 1600 en 1800 statige kostuums veelal hoge kragen hadden, kwam het enthousiasme voor hoog opgestoken kapsels helemaal terug. Draadframes werden gebruikt om het model op haar plaats te houden en sieraden in het haar te ondersteunen. Grote pruiken met verentooien en stralende kettingen waren eveneens in trek. Tegen het einde van de 18e eeuw droegen vrouwen (half)updos met ringetjes en vlechtjes.
De barokeeuwen werden opgevolgd door de Regentschap periode (1811-1822), waarin korte spiraal krullen populair waren, Vroegere Victoriaanse periode (1837-1860), met vlechten en krullen de oren bedekten en Latere Victoriaanse periode (1860-1900) met een afkeer voor losse kapsels. Deze werden plotseling als vulgair en armoedig beschouwd. Nette, opgestoken haardrachten met een knot of een kap ter bedekking van het haar kwamen terug.
Art Nouveau & permanent
De overgang naar de twintigste eeuw (1890-1910) kenmerkt zich door nieuwe uitvindingen. Duitser Karl Nesser kwam in 1906 met de eerste permanent, bestaande uit vijf wikkels die verwarmd werden. Het kapsel sloeg aan in Engels, later ook in Amerika. Nederland liep er pas vele jaren later echt warm voor.
Updos werden in de Art Nouveau periode als minder formeel gezien. Decoraties, zoals linten, bloemen en hoofdbanden, maakten hun comeback in het haar dat weer vrijelijk los mocht worden gedragen. De jaren twintig vormden een keerpunt in de lengte van het haar. Vrouwen durfden de schaar erin te zetten en met golvende, gestroomlijnde kapsels die goed onder een houd pasten te komen. Terug in haarland: de bob!
Van dertig naar zestig
Potloot dunne wenkbrauwen samen met een glad upswet kapsel in permanente golven op kinlengte waren iconisch voor de jaren dertig. Gedurende de oorlogsjaren werden er meer hoofddoekjes gedragen om vuiligheid uit het haar te houden. Vrouwen gingen massaal aan het werk in plaats van enkel het huishouden te verzorgen, wat resulteerde in kapsels die vooral praktisch moesten zijn.
De jaren vijftig kenmerkte zich door een wirwar aan stijlen en het veranderen van de manier waarop met naar een hoofddoek keek. Het praktische hulpmiddel werd ineens een modeaccessoire. Heren ontdekten het overdadige gebruik van gel en kamden het haar in een grote kuif. Door het vet werd het haar glanzend en hard, waardoor het goed bleef zitten. De jaren zestig kenmerkten zich door vrijheid, blijheid en de opkomst van de hippie-cultuur. De asymmetrische bouffant, bob, Amerikaanse bijenkorf en heel veel bloemen in het haar vierden hoogtij.
Einde eeuw variatie
Een verscheidenheid aan kapsels in de jaren zeventig hadden drie dingen gemeen: de middenscheiding en gedroogde, puntpieken in een kapsel met veel volume tot over de schouders. In de jaren tachtig bleven grote, excentrieke kapsel in trek, maar werd ook het afknippen boven de schouders weer meer geaccepteerd.
Mid jaren negentig introduceerden de makers van de Amerikaanse sitcom Friends het Rachelkapsel, gedragen door actrice Jennifer Aniston die daarin het karakter Rachel Green vertolkte. Deze in laagjes geknipte shag met rechte lagen erdoor werd bedacht door haar haarstilist Chris McMillan.
De Rachel werd immens populair, vooral onder jonge vrouwen, en werd de moderne haarvariant van actrice Farrah Fawcetts uit de jaren zeventig. Heren dragen hun haar opzij of schuin naar achteren gekamd (netjes) of opgeschoren aan de zijkanten met een matje in de nek (ruig). In de gabber subcultuur is het enige tijd een trend om het hoofd compleet kaal ter scheren en daaronder een ‘Aussie’ (trainingspak) te dragen.
Moderne kapsels
Lang, kort, meerkleurig, stijl of kroes, het is om het even wat je draagt. Alles lijkt tegenwoordig te kunnen. Al zijn er uitzonderingen. Kom niet aan met sommige oubollige kapsels uit de jaren tachtig of de meeste haarstijlen van voor de vorige eeuw om nastarende blikken te voorkomen.
De strakke bob bij vrouwen beleefde in de jaren tien van deze eeuw een korte opleving en heren die het haar laten groeien en in een knot dragen zie je ook steeds meer. Daarnaast is lichte tot lichtvolle gezichtsbeharing weer helemaal terug van weggeweest. Bovendien zijn er tegenwoordig tal van middelen om, ook al je haarlijn terugloopt, toch je volle bos te kunnen behouden. De Viviscal Haargroei Supplementen Vrouw (ook verkrijgbaar in een mannenvariant) zijn daar een goed voorbeeld van. Wat doen 'deze pilletjes' precies? Lees er hier alles over.
Nieuwsbrief
Viviscal heeft een superhandige nieuwsbrief die je, gratis en regelmatig, in je mailbox ontvangt. Je bent daarmee altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van haar, huid en verzorging, beschikt over de snelste weg naar ons volledige assortiment en kunt als eerste gebruik maken van de vele kortingsacties door het jaar heen. Acties die niet-leden pas later of helemaal niet ontvangen. Vul snel je e-mail adres in en mis geen voordeel meer!
